บ้านแม่ปาน-สันเกี๋ยง เป็นชุมชนต้นแบบที่จังหวัดเชียงใหม่ยกให้เป็นแหล่งเรียนรู้ ศึกษาดูงานด้านการพัฒนาอาชีพที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมให้กับชุมชนอื่นๆในจังหวัดเชียงใหม่ มีจุดเริ่มต้นของการพัฒนาชุมชนจากการแก้ปัญหาแหล่งน้ำให้เพียงพอต่อการทำเกษตรตลอดทั้งปี เพราะเมื่อมีน้ำชุมชนบ้านแม่ปาน-สันเกี๋ยง ก็มีทางเลือกในการทำการเกษตรที่หลากหลายทั้งการปลูกไม้ผล พืชผัก ปศุสัตว์และแปรรูปต่างๆ ทำให้มีรายได้สม่ำเสมอ ลดการพึ่งพิงทรัพยากรจากผืนป่า ที่สำคัญปัจจุบันชุมชนเป็นกลไกหลักในการฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่
ทั้งนี้ การพัฒนาแหล่งน้ำในพื้นที่บ้านแม่ปาน-สันเกี๋ยง เริ่มเมื่อปี 2555 หลังจากที่โครงการธรรมชาติปลอดภัย เครือเจริญโภคภัณฑ์ และมหาวิทยาแม่โจ้ ได้ลงพื้นที่รับฟังปัญหาอุปสรรค และแลกเปลี่ยนความเห็นกับชุมชน จนกระทั่งได้ข้อสรุปร่วมกันในการพัฒนาแหล่งที่เรียกว่า บ่อพวงสันเขา และวางระบบท่อน้ำจากบ่อพวงเข้าแปลงเกษตรกรในโครงการฯ โดยมี รศ.ดร. สมเกียรติ ชัยพิบูลย์ และทีมงานจากมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ให้คำแนะนำความรู้ด้านวิชาการ และโครงการธรรมชาติปลอดภัยฯให้การสนับสนุนเครื่องจักร รวมทั้งอุปกรณ์ต่างๆ
จากนั้นสมาชิกของโครงการฯจะช่วยกันลงมือทำในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การเลือกพื้นที่, การทำบ่อพวง, การต่อท่อน้ำจากลำน้ำแม่ปานเข้าบ่อพวง และการต่อท่อน้ำจากบ่อพวงเข้าพื้นที่เกษตรของสมาชิก พร้อมกันนี้ชุมชนยังได้ร่วมกันทำแผนการบริหารจัดการน้ำ และวางกฎกติกาการใช้น้ำของชุมชน เพื่อป้องกันความขัดแย้งระหว่างสมาชิก และไม่ให้ส่งผลกระทบกับชุมชนอื่นที่ใช้น้ำร่วมกัน
นอกจากนี้ ชุมชนยังช่วยกันตรวจสอบและซ่อมบำรุงระบบท่อส่งน้ำของโครงการฯเป็นประจำ หากพบการชำรุด หรือถึงระยะเวลาที่ต้องเปลี่ยนอุปกรณ์ต่างๆ จะระดมแรงงานจากสมาชิก เพื่อช่วยปรับปรุงแก้ไขให้สามารถใช้งานได้ตามปกติ โดยล่าสุดเมื่อกลางเดือน พ.ย.สมาชิกได้ร่วมกันเปลี่ยนท่อบางช่วงที่ชำรุด และช่วยกันตรวจสอบการใช้งานของอุปกรณ์ตลอดเส้นทางการส่งน้ำ เพื่อให้ชุมชนมีน้ำใช้เพื่ออุปโภค บริโภคและการเกษตรอย่างยั่งยืนต่อไป
#บ้านแม่ปานสันเกี๋ยง
#บ่อพวงสันเขา
#ชุมชนดูแลป่า
#มหาวิทยาลัยแม่โจ้
#ธรรมชาติปลอดภัย