เกษม ตั้งทรงศักดิ์
เมื่อปี 2562 ที่ผ่านมาผมได้รับข่าวดีจากทีมงาน7ส ของบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน)ว่ามีหน่วยงานของบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) คือศูนย์กระจายสินค้า ขอนแก่นสมารถคว้ารางวัล 5ส ในระดับ Diamond ได้จากงานThailand 5S Award 2019 ซึ่งถือเป็นรางวัลสูงสุดระดับประเทศของการทำ 5ส ทำให้ผมอดไม่ได้ที่จะติดต่อขอสัมภาษณ์ผู้บริหารที่เกี่ยวข้องของบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน)โดยท่านอาจารย์ชูศิลป์ จิรวงศ์ศรี ผู้บริหารเครือซีพี ที่มีส่วนบุกเบิกผลักดัน ส่งเสริม สนับสนุนและขับเคลื่อนการทำ 5ส ของศูนย์กระจายสินค้า ท่านอาจารย์ชูศิลป์ จิรวงศ์ศรี บอกผมว่าคุยกันอาจไม่เห็นภาพ ต้องไปดูผลงานจริง และกระบวนการจริงในพื้นที่ศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นจะดีกว่า นั่นคือที่มาที่ทำให้ผมบินลัดฟ้าจากกรุงเทพฯไปยังศูนย์กระจายสินค้า ขอนแก่น ทันที เพื่อค้นหาคำตอบว่า ทำไมศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นจึงสามารถคว้ารางวัล 5ส ระดับ (Diamond Award ) มาครอบครองได้ในปี 2562
ซีพีออลล์กับการสร้างฐานรากองค์กร ด้วย 7ส
แม้ว่าการทำ 5ส จะไม่ได้เป็นนโยบายที่มีการประกาศชัดเจนของเครือฯให้ทุกหน่วยธุรกิจทำระบบ 5ส แต่ คุณก่อศักดิ์ ไชยรัศมีศักดิ์ ประธานกรรมการบริหารบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) เล็ง เห็นความสำคัญและมองว่าการทำ 5ส เป็นพื้นฐานของการพัฒนาคนและงานในองค์กรของบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) ท่านอาจารย์ชูศิลป์เล่าว่าครั้งหนึ่ง ดร.อาชว์ เตาลานนท์ รองประธานอาวุโสมาบรรยายให้ผู้บริหารบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) ถึงเรื่องงานพัฒนาองค์กรเมื่อกว่ายี่สิบปีก่อน และ 1ในข้อแนะนำนั้นคือหลักการทำ 5ส ซึ่งเป็นแนวทางพัฒนาองค์กรที่ ดร.อาชว์ เตาลานนท์ ได้ริเริ่มนำมาใช้ในทรูหรือในอดีตคือ เทเลคอมเอเชีย ในการสร้างระเบียบวินัย ความรับผิดชอบ การทำงานเป็นทีมและยังส่งเสริมให้พนักงานเกิดการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ โดย ดร.อาชว์ เตาลานนท์ ท่านได้ต่อยอด 5ส ขึ้นไปอีก 2 ข้อคือ ส สวยงาม และ ส สิ่งแวดล้อม จนเป็นที่มาของ 7ส
ซึ่งในช่วงเวลานั้นเกิดวิกฤต ต้มยำกุ้งในประเทศไทย ในปี 2541 บริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) จึงนำกระบวนการ 7ส มาพัฒนา ส่งเสริมเป็นส่วนหนึ่งของการทำงาน จนได้รับผลดี จึงขยายผลไปทั่วทั้งองค์กรและบริษัทในกลุ่มธุรกิจ และเป็นที่รู้จัก ได้รับการยอมรับจากองค์กรภายนอก และในปี พ.ศ.2560 บริษัท ซีพีแรม ลาดหลุมแก้ว และศูนย์กระจายสินค้าลำพูน สามารถคว้ารางวัล 5ส ในระดับ Diamond Award มาได้สำเร็จเป็นครั้งแรก หลังจากนั้นในปี พ.ศ. 2562 ที่ผ่านมาศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นก็เป็นอีกพื้นที่หนึ่งของบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) ที่มีผลงานด้าน 5ส ที่ดีเด่น เข้าร่วมส่งผลงานในเวที Thailand 5S Award 2019 จนสามารถที่คว้ารางวัล 5ส ในระดับสูงDiamond Award มาได้อีก
7ส คือวัฒนธรรมการทำงานต่อยอดการพัฒนาองค์กร
หากย้อนเวลากลับไปในอดีต ระบบ 7ส ของบริษัท ซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) ก็มาจากระบบ 5ส ที่เป็นระบบพื้นฐานการบริหารคุณภาพ ที่จะช่วยสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีในที่ทำงานให้เกิดบรรยากาศที่น่าทำงาน เกิดความสะอาดเรียบร้อยและความปลอดภัยในสำนักงาน ถูกสุขลักษณะ ทำให้พนักงานสามารถใช้ศักยภาพของตนเองได้อย่างเต็มความสามารถ สร้างทัศนคติที่ดีต่อหน่วยงาน ทั้งยังเป็นกลยุทธ์ที่เปิดโอกาสให้คนในองค์กรมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพ เป็นกิจกรรมที่ทำแล้วเห็นผลเร็วและชัดเจน นอกจากนั้นระบบ 5ส ยังเป็นพื้นฐานของงานเพิ่มผลผลิต ซึ่งประกอบด้วยหลักสำคัญ 5 ข้อ คือ
ส สะสาง การแยกให้มีเฉพาะของที่จำเป็น ในจำนวนที่พอดี และขจัดของที่ไม่ต้องการออกไป
ส สะดวก การจัดวางสิ่งของต่างๆ ในที่ทำงาน ให้เกิดความสะดวก หยิบง่าย หายรู้ ดูงามตา
ส สะอาด การตรวจสอบสิ่งผิดปกติ ให้เครื่องมือ อุปกรณ์ พร้อมใช้งาน และสถานที่ทำงานปลอดภัย
ส สร้างมาตรฐาน การสร้างแนวทางปฏิบัติที่ดีร่วมกัน พนักงานทำงานแทนกันได้
ส สร้างวินัย พนักงานทำตามมาตรฐาน ทุกคน ทุกที่ ทุกเวลา มีความสุข สามัคคี และชีวิตสมดุล
ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปแล้วว่าประโยชน์จากการทำระบบ 5ส ช่วยให้พนักงานทำงานได้รวดเร็วขึ้น เกิดความร่วมมือ ร่วมใจ จะเกิดขึ้น พนักงานมีความรักหน่วยงานมากขึ้น มีระเบียบวินัยมากขึ้น ปฏิบัติตามกฎระเบียบ และคู่มือการปฏิบัติงานทำให้ความผิดพลาดและความเสี่ยงต่าง ๆ ลดลง พนักงานจะมีจิตสำนึกของการปรับปรุง ซึ่งจะนำไปสู่ประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการทำงาน เป็นการยืดอายุการใช้งานของเครื่องจักร อุปกรณ์ เครื่องมือต่างๆ การไหลเวียนของวัสดุ และ work in process จะราบรื่นขึ้น พื้นที่ทำงานมีระเบียบ มีที่ว่าง สะอาดตา สามารถสังเกตสิ่งผิดปกติต่างๆ ได้ง่าย การใช้วัสดุคุ้มค่า ต้นทุนต่ำลง
ซึ่งองค์กรทั่วไปก็จะยึดหลัก ส 5 ตัว แต่ในยุคที่ทรู สมัยเป็นเทเลคอมเอเชีย ภายใต้การบริหารของ ดร.อาชว์ เตาลานนท์ ท่านได้เพิ่มสอีก 2 ส คือ ส สวยงาม และ ส สิ่งแวดล้อม ซึ่งทางบริษัทซีพี ออลล์เ จำกัด (มหาชน)เห็นว่าเป็นสิ่งที่ดีจึงทำ 5ส มากกว่าทั่วไปตามแนวคิดของ ดร.อาชว์ เตาลานนท์ซึ่งตลอดเวลาที่ผ่านมาศูนย์กระจายสินค้าของซีพีออลล์ จำกัด (มหาชน) ก็สามารถผลักดันระบบ 7ส ให้กลายเป็นวัฒนธรรมการทำงานและกลายเป็นฐานรากสำคัญในการพัฒนาต่อยอด ขยายผล ไปในเรื่องของการทำเรื่องความปลอดภัย อาชีวอนามัย เรื่องของ Productivity เรื่องของคุณภาพ รวมถึงการสร้างนวัตกรรม ซึ่งส่งผลให้ บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) ประสบความสำเร็จในหลายๆเรื่องของการพัฒนาองค์กร การพัฒนากระบวนการทำงาน การสร้างคนรวมทั้งการสร้างนวัตกรรม
ซึ่งในเรื่องนี้ อาจารย์ชูศิลป์ที่มีส่วนขับเคลื่อนระบบ 7ส ซีพี ออลล์ จำกัด ยืนยันและมั่นใจว่า ระบบ 7ส เป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จของศูนย์กระจายสินค้า เป็นกลไกในการปลูกฝัง วินัยในตนเองของทีมงาน บนพื้นฐานความเชื่อที่ว่า “วินัย คือคุณสมบัติพื้นฐานของคนที่มีคุณภาพ” ทั้งยังได้แต่งบทกลอนไว้เป็นแนวทางปฏิบัติดังนี้ครับ
๕ส คือวินัย คือใฝ่ใจอย่างมุ่งมั่น
อดทนและอดกลั้น เลิกดื้อรั้นเอาแต่ใจ
ตั้งจิตโดยแน่วแน่ หวังจะแก้แปรนิสัย
หมายสร้างชีวิตใหม่ ที่จะให้ไปได้ไกล
จำฝืนทำสองสิ่ง หนึ่งคือนิ่งไม่หวั่นไหว
ฝืนไม่ทำตามใจ เรื่องที่ไร้เหตุจำเป็น
อีกหนึ่งคือฝืนทำ สิ่งดีงามแม้ยากเย็น
สุขใจไร้ทุกข์เข็ญ ด้วยเพราะเป็นนิสัยเรา
จากความมุ่งมั่นทำ 7ส จนทำให้ศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นคว้ารางวัล 5ส ระดับชาติมาได้
จากความสำเร็จในการส่งเสริมระบบ 7ส ของศูนย์กระจายสินค้าถือว่า 7ส เป็นงานหลักงานหนึ่งที่ต้องทำต่อเนื่องและถูกนำมาเป็นส่วนหนึ่งของการประเมินผลการปฏิบัติงาน ส่งผลให้ศูนย์กระจายสินค้าทุกแห่งทำ 7ส กันอย่างจริงจัง พร้อมทั้งได้รับการสนับสนุนจากคณะกรรมการ 7ส ส่วนกลางและคอยติดตามความคืบหน้าเมื่อหน่วยงานไหนทำ 7ส ได้ดีมีความโดดเด่นก็จะส่งผลงานของหน่วยงานไปประกวดในงาน Thailand 5S Award ของสมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี ไทย-ญี่ปุ่น เพื่อเป็นการประเมินการทำระบบ 5ส อยู่ในระดับไหน ซึ่งรางวัลจะแบ่งเป็น 5 ระดับคือ 1.Certificate 2.Bronze 3.Silver 4.Golden 5. Diamond
และในปี 2562 ที่ผ่านมา จากปัจจัยความสำเร็จที่มาจากผู้นำของศูนย์ฯ ขอนแก่นแห่งนี้ จากการทุ่มเทของคณะกรรมการ 7ส ที่สืบทอดกันมาถึง 5 รุ่น ความพยายามดูแล รักษา พัฒนา ปรับปรุง 7ส อย่างต่อเนื่องส่งผลให้ศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นคว้ารางวัล 5S ในระดับสูงสุดคือระดับ Diamond
คุณนิเวศ พิชยานนท์ ผู้จัดการทั่วไปอาวุโส ของศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่น ซีพีออลล์ เล่าให้ wearecp.comฟังว่าศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นเป็นหน่วยงานในสายงานกระจายสินค้าของซีพีออลล์ทำหน้าที่ส่งสินค้าให้กับร้าน 7-11 แบบวันต่อวันในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เปิดดำเนินการมา 9 ปี มีสินค้าครอบคลุม 8,000 รายการ รองรับร้าน 7-11 จำนวน 880 สาขา
“ศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นในยุคแรกๆ เราต้องเจอปัญหาเรื่องของพนักงานที่ทำงานต้องใช้แรงงาน ทำงานหนักและแข่งขันกับเวลาในการส่งสินค้าให้กับร้าน 7-11 สภาพการทำงานมีทั้งสถานที่ทำงานร้อนจัด เย็นจัด มีแรงกดดันจากลูกค้า ทั้ง ทีมงาน หัวหน้างานมีปัญหาทั้งในเรื่องการบริหารจัดการคน เส้นทางอนาคตการทำงาน ส่งผลให้ Turn Over สูง การทำงานขาดความเป็นทีม ปัญหาคุณภาพชีวิตของพนักงาน ส่งผลตามมาในเรื่องของการบริการ ทำให้ทีมบริหารศูนย์ฯต้องปรับแนวทางการดูแลผู้คนในศูนย์ฯ เพื่อให้เกิดความรัก ผูกพัน การยอมรับซึ่งกันและกันรวมทั้งการสร้างทัศนคติโดยนำโครงการไตรมิตร (ปิยมิตร-พี่เลี้ยงพนักงานใหม่/กัลยาณมิตร-เพื่อนดูแลเพื่อน/ญาติมิตร-เยี่ยมบ้านเพื่อนโดยหัวหน้างาน) รวมทั้งการนำระบบ 7ส มาใช้ในการบริหารงานเพื่อสร้างทีม สร้างวินัยในการทำงาน
ซึ่งผลจากการนำระบบ 7ส มาใช้ในการส่งเสริมการทำงานของพนักงานและเกิดผลลัพธ์ตามมามากมายทั้งในเรื่องของงานและด้านบุคคลากรรวมทั้งได้รับการยอมรับจากชุมชนเป็นอย่างดี ระบบ 7ส มีส่วนสร้างพนักงานจิตอาสาและได้รับการรับรองเป็นสถานประกอบการดีเด่นในระดับประเทศ ที่ครบเครื่องในเรื่องต่างๆ เป็นแบบอย่างของหน่วยงานต่อการสร้างระเบียบวินัยในการทำงาน ส่งเสริมให้ที่ทำงานมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย สวยงาม และยังช่วยต่อยอดในการพัฒนาองค์กรในเรื่องอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสิ่งแวดล้อม มี จป.ดีเด่นในระดับประเทศ การไม่เกิดอุบัติเหตุในสถานประกอบการ การเป็นสถานประกอบการด้านการอนุรักษ์พลังงาน และการสร้างความรัก ความสามัคคีกับชุมชน รักษา พัฒนา ปรับปรุงการทำ 5ส อย่างต่อเนื่อง เป็นแบบอย่างที่ดีในระดับสูงสุด (Diamond)
การนำความรู้ 7ส สู่ชุมชนผ่านชมรม To Be Number One Plus
จากความสำเร็จในการทำ 7ส ของศูนย์ฯ แห่งนี้ยังได้นำระบบ 5ส ไปถ่ายทอดขยายผลภายใต้แนวคิด “บวร หรือ บ้าน วัด ราชการโรงเรียนโรงงาน” โดยผ่านชมรม To Be Number One ของพนักงานจนเกิดการขยายผลในวงกว้างไปในระดับจังหวัดและภูมิภาคในหลายๆ กิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมโดยรวม
ไม่เพียงเท่านั้นการทำระบบ 7ส ของศูนย์ฯ แห่งนี้ยังได้เป็นพื้นฐานต่อยอดไปยังกิจกรรมพัฒนาองค์กรอื่นๆรวมทั้งในเรื่องของความปลอดภัยที่ศูนย์ฯ แห่งนี้ดำเนินการคู่ขนานไปกับระบบ 7ส
เป็นอย่างไรบ้างครับชาวซีพีสิ่งที่ศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นขับเคลื่อนระบบ 7ส รวมทั้งกิจกรรมด้านความปลอดภัยทุกคนคงจะยอมรับและเห็นด้วยกับรางวัล 5ส ระดับสูงสุดที่ศูนย์ฯ แห่งนี้ได้รับ ไม่เพียงเป็นเกียรติประวัติต่อทีมงานนี้ ยังเป็นความภูมิใจของพวกเราชาวซีพีที่มีต้นแบบที่ดีของการนำระบบ 5ส มาใช้ในการขับเคลื่อนองค์กร ที่น่าดีใจคือคุณนิเวศและทีมงานศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่นยังคงเดินหน้าพัฒนาโครงการ 7ส ในอนาคต โดยมุ่งดูแล รักษา พัฒนา ปรับปรุง ต่อยอด ขยายผล รวมทั้งการถ่ายทอดประสบการณ์ ความรู้สู่ชุมชน สังคม และหากหน่วยงานในเครือซีพีที่ทำระบบ 5ส ศูนย์กระจายสินค้าขอนแก่น ซีพีออลล์ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ 5ส ที่ไปดูแล้วจะเกิดความประทับ เกิดแรงบันดาลใจเกิดกำลังใจและจะพบคำตอบว่าทำไมทำระบบ 5ส หรือ 7ส แล้วจะทำให้หน่วยงาน องค์กรประสบความสำเร็จในการพัฒนาคนและองค์กรได้อย่างยั่งยืนครับ
และนี่เป็นเพียงส่วนเสี้ยวเดียวของงานพัฒนาองค์การของศูนย์กระจายสินค้า ซีพี ออลล์ ซึ่งยังมีเรื่องราวดีๆที่น่าสนใจ น่าเรียนรู้อีกมาก โอกาสหน้า จะขอนำมาเล่าสู่กันฟังต่อไปนะครับ
ขอขอบคุณคุณชูศิลป์ จิรวงศ์ศรี รักษาการผู้อำนวยการบริหารกลุ่ม สำนักโลจิสติกส์เครือฯ และคุณนิเวศ พิชยานนท์ ผู้จัดการทั่วไปอาวุโส และทีมงาน คุณถนัดสิทธิ์ ปาละนันทน์ คุณอำนวย นพคุณ ที่เปิดโอกาสให้ทีมงาน wearecp.com ได้เรียนรู้เรื่องราวดีๆของการทำระบบ 7ส ของ
